Darmklachten

Eén op de vijf Nederlanders heeft chronische darmklachten. Dit kan uiteenlopen van buikpijn, buikkrampen, een opgeblazen gevoel, constipatie of diarree

 

Darmklachten zijn vaak het gevolg van onderling met elkaar verweven neurologische, hormonale en immunologische stoornissen. Stress kan daarbij een belangrijke rol spelen. Stress is gelinkt aan een verstoorde darmflora, voedselintoleranties en immunologische, neurologische en hormonale stoornissen, via de microbioom-darm- hersenen as, de connectie tussen de darmen, de darmflora en de hersenen.

Een verstoring van de microbioom-darm-hersenen as kan zowel in de darmen zelf als in de hersenen beginnen en vormt een zichzelf instant houdende vicieuze cirkel. Op dit moment is onderzoek naar het menselijk microbioom een van dé onderzoeksgebieden binnen de medische wetenschap.

Darmmicrobioom

Onder de term darmmicrobioom wordt verstaan de totale populatie van bacteriën die in de darm aanwezig zijn. In ons lichaam leven grote groepen bacteriën, die allerlei nuttig (en soms ook minder nuttig of zelfs schadelijk) werk verrichten. De microscopisch kleine kolonisten zitten echt overal: op je huid, in je longen, in je genitaliën. En verreweg de meeste van hen bevinden zich in onze darmen.
Het microbioom is dus de complete collectie van micro-organismen die op en in het lichaam wonen plus het genetische materiaal dat zij bij zich dragen.

De darmbacteriën helpen bij het verteren en afbreken van voedingsstoffen. Ze zetten voedingsstoffen om in bioactieve stoffen of afbraakproducten, ze maken antibacteriële, antivirale en antischimmelstoffen aan en houden potentieel ziekteverwekkende micro-organismen zoals schimmels, bacteriën en virussen onder controle. Verder zorgen ze dat toxines afgebroken en geïnactiveerd worden door bepaalde bacteriën. De darmbacteriën regelen ook de peristaltiek of de darmbewegingen, onder andere door aanmaak van serotonine. Wanneer het evenwicht in de darmen verstoord is, worden voedingsstoffen niet goed afgebroken, worden ziekteverwekkende micro-organismen niet efficiënt verwijderd, worden toxische stoffen aangemaakt die het darmslijmvlies beschadigen en wordt de ontstekings- en immuunrespons in de darm verstoord. (Rodes L, 2013)

Gevolgen van een verstoord darmmicrobioom

  • Voedselintolerantie of allergie
  • Slechte spijsvertering, gebrek aan spijsverteringsenzymen, onverteerde koolhydraten in de darmen
  • Virale, bacteriële of parasitaire darminfecties
  • Schimmelinfecties
  • Verhoogde immuunrespons in de darmen
  • Chronische laaggradige ontsteking in de darmen
  • Bacteriële overgroei
  • Verstoorde darmperistaltiek
  • Verhoogde activiteit serotonine
  • Verstoorde communicatie microbioom-darm-hersenen as
  • Hormonale stoornissen
  • Verstoorde stressrespons
  • Psychische klachten, angst, depressie

Verstoorde microbioom-darm-hersenen as

De darmmicrobioom communiceert met de hersenen op verschillende manieren, onder andere door stimulatie van de nervus vagus en de hypothalamus-hypofyse-bijnier as, door de aanmaak van neurotransmitters, hormonen en neuro-actieve stoffen, en via het immuunsysteem. Dat noemt men de darm-hersenen connectie of de microbioom-darm-hersenen as.

De darmwand heeft een eigen zenuwstelsel. De darmen maken meet dan 30 neurotransmitters aan die communiceren met de hersenen en met de rest van het lichaam, onder andere serotonine, dopamine, GABA, noradrenaline en acetylcholine (Furness JB, 2014). De zenuwcellen in de darmen worden geprikkeld door in de darm aanwezige (voedingsstoffen, micro-organismen en stoffen die door micro-organismen aangemaakt worden. Ze geven deze prikkels door aan de hersenen. Via de nervus vagus en de hypothalamus-hypofyse-bijnier as beïnvloeden deze zenuwprikkels het zenuwstelsel, het hormonaal systeem en het immuunsysteem. De in de darm aanwezige bacteriën beïnvloeden alle neurologische, hormonale en immunologische
signalen die van de darm naar het zenuwstelsel gaan. (Liu RT, 2017;Rea K, 2017)

5. Massages

Diverse massages kunnen effectief zijn in het stimuleren van de Nervus Vagus door het activeren van ontspanningspunten in het lichaam. Hier zijn enkele massages die bijzonder gunstig zijn voor de activatie van deze zenuw:

Nek- en Schoudermassage: De nervus vagus loopt langs de nek naar beneden in de borstkas en de buik. Het masseren van de nek- en schoudergebieden kan helpen bij het ontspannen van gespannen spieren en de stimulatie van de nervus vagus.

Oormassage: De nervus vagus heeft een tak die naar het buitenoor loopt, bekend als de auriculaire tak. Masseren van dit gebied kan directe stimulatie van de nervus vagus veroorzaken.

Voetreflexologie: Reflexologie gaat uit van het principe dat bepaalde punten op de voeten corresponderen met organen en zenuwen in het lichaam, waaronder de nervus vagus.

Buikmassage: De nervus vagus innerveert de darmen en speelt een cruciale rol in de darm-hersen as. Buikmassages kunnen helpen bij het stimuleren van de nervus vagus door ontspanning en verbeterde darmbewegingen te bevorderen.

6. Voeding

Bepaalde voedingsmiddelen en kruiden kunnen positieve of negatieve invloed hebben op de activatie van de nervus vagus.

Voedingsmiddelen die de nervus vagus stimuleren

  • Omega-3 Vetzuren: Te vinden in vette vis zoals zalm, makreel en sardines. Omega-3 vetzuren zijn essentieel voor het verminderen van ontstekingen en het ondersteunen van de gezondheid van zenuwcellen, inclusief die van de nervus vagus.
  • Probiotica: Voedingsmiddelen rijk aan probiotica, zoals yoghurt, kefir, zuurkool en kimchi, ondersteunen de darmgezondheid, wat op zijn beurt de functie van de nervus vagus bevordert. Een gezonde darmmicrobioom beïnvloedt de nervus vagus positief door neurotransmitters te produceren die de stemming en ontspanning verbeteren.
  • Antioxidant-Rijke Voeding: Fruit en groenten rijk aan antioxidanten, zoals bessen (bosbessen, aardbeien), donkergroene bladgroenten (spinazie, boerenkool) en noten (amandelen, walnoten), helpen ontstekingen in zenuwen te verminderen en ondersteunen de algehele gezondheid van zenuwen.
  • Hoogwaardige Eiwitten: Magere eiwitbronnen zoals kip, kalkoen en peulvruchten leveren aminozuren die nodig zijn voor de regeneratie en groei van zenuwcellen. Deze eiwitten bevatten essentiële voedingsstoffen zoals tryptofaan, een voorloper van serotonine, wat betrokken is bij stemmingsregulatie.

Voedingsmiddelen die stimulatie van de nervus vagus tegenwerken

  • Bewerkte Voedingsmiddelen: Dieet rijk aan bewerkte voedingsmiddelen kan schadelijk zijn voor de gezondheid van de nervus vagus. Deze voedingsmiddelen bevatten vaak ongezonde vetten, suikers en additieven die ontstekingen kunnen veroorzaken en de normale zenuwfunctie kunnen verstoren​.

  • Alcohol: Overmatige alcoholconsumptie kan de nervus vagus negatief beïnvloeden door zijn functie te verstoren en bij te dragen aan ontsteking en oxidatieve stress​.

  • Voedingsmiddelen met Hoge Suiker: Voedingsmiddelen en dranken met veel suiker kunnen leiden tot ontstekingen en insulineresistentie, wat de functie van de nervus vagus en de algehele gezondheid van het zenuwstelsel kan belemmeren​.

Bronnen:

  1. Breit S, Kupferberg A, Rogler G, Hasler G. Vagus Nerve as Modulator of the Brain–Gut Axis in Psychiatric and Inflammatory Disorders. Frontiers in Psychiatry. 2018.
  2. Breit S, Kupferberg A, Rogler G, Hasler G. Vagus Nerve Stimulation: Indications and Clinical Results. European Archives of Oto-Rhino-Laryngology. 2018.
  3. Porges SW. The Polyvagal Theory: New Insights into Adaptive Reactions of the Autonomic Nervous System. Cleveland Clinic Journal of Medicine. 2009.
  4. Thayer JF, Yamamoto SS, Brosschot JF. The Relationship of Autonomic Imbalance, Heart Rate Variability and Cardiovascular Disease Risk. International Journal of Cardiology. 2010.
  5. Buchholz AC, Bartok CJ, Schoeller DA. The validity of bioelectrical impedance models in clinical populations. Nutrition in Clinical Practice. 2004.
  6. VagusNerve.com and Dr. Ruscio’s on vagus nerve massage​ (Vagus Nerve)​​ (Dr. Michael Ruscio, DC)​.